Mapy myśli, czyli jak uczyć się efektywniej
Nigdy się tego nie nauczę! Jak można zapamiętać tyle dat z historii? Po prostu nie mam talentu do nauki języków! Jeśli chociaż raz z ust Twojego dziecka padły takie słowa to znak, że trzeba mu pomóc. Trudności w nauce zazwyczaj nie wynikają z braku zdolności intelektualnych, ale … z braku wiedzy o tym, jak się uczyć. Rozwiązaniem kłopotów z zapamiętywaniem mogą być mnemotechniki i / lub mapy myśli.
Czym są mapy myśli?
Większość z nas nie wie, jak się posługiwać umysłem i dlatego mamy ograniczające przekonania na temat siebie samych. Tymczasem, pracując świadomie, łatwiej i lepiej zapamiętujemy, pobudzamy i rozwijamy swoją kreatywność. Wówczas przyswajanie nowych treści nie staje się drogą przez mękę, ale prawdziwą przyjemnością.
Ta świadoma praca może odbywać się właśnie przy użyciu map myśli, czyli doskonałej metody notowania i zarazem potężnego narzędzia myślowego, opartego na wiedzy o naturze naszego umysłu. Twórca koncepcji Mind Mapping jest Tony Buzan, urodzony w 1942 r. londyńczyk. Już w trakcie studiów zgłębiał on tajniki efektywnego uczenia się, sposobów, w jaki myślimy, przetwarzamy informacje i je zapamiętujemy. Oddawał się badaniu kreatywności, zagadnień związanych z twórczym rozwiązywaniem problemów. W toku swojej pracy doszedł do wniosku, że jedynie synergiczne połączenie wszystkich ludzkich zmysłów oraz funkcji mózgu może doprowadzić do podniesienia efektywności i wydajności umysłu.
Podsumowaniem badań była wydana w 1971 roku książka „An Encyklopedia of the Brain and Its Use”. Po tej dacie koncepcja map myśli zaczęła się gwałtownie rozwijać, ewaluować, doskonalić. Sam, Tony Buzan jest światowej sławy autorytetem w dziedzinie twórczego wykorzystania umysłu oraz uczenia się. Jest nie tylko autorem wielu książek poświęconych tej tematyce, ale również prezesem Fundacji Mózg, założycielem klubów Rusz głową, funkcjonujących na całym świecie.
Jak wygląda mapa myśli?
Mapy myśli są niejako ich „fotografią”, czyli odwzorowaniem, przeniesieniem na kartkę papieru, na dodatek w atrakcyjny i spójny z pracą umysłu sposób. Mapy myśli mogą być wykorzystywane w wielu aspektach życiowych, nie tylko przez dzieci w trakcie nauki w szkole. Są nieocenione na studiach, a także podczas pakowania, prac remontowych, planowania wakacji itd. Jest to narzędzie, dzięki któremu szybko i łatwo można zapamiętać nowe informacje, efektywnie zaplanować działania i ustalić ich kolejność, a także radzić sobie z problemami w kreatywny sposób.
Mapy myśli są dlatego tak skuteczne, bowiem wykorzystują naturalną cechę ludzkiego umysły, jaką jest wykorzystywanie skojarzeń. Zdaniem Buzana: „
nasze myśli nie biegną wytyczonymi torami kartek czy linijek, ale naturalnie i spontanicznie rozchodzą się promieniście we wszystkich kierunkach”. Mapy są zatem wyrazem myślenia wielokierunkowego, na którym opiera się cała idea.
Każda mapa myśli jest złożona z trzech podstawowych elementów, tj.:
- centrum mapy (główna idea, myśl, słowo, obraz, symbol, przedstawiające główną myśl bądź tematykę mapy);
- gałęzie mapy (główne tematy i zagadnienia wychodzące promieniście z centrum mapy);
- podgałęzie (tematy bardziej szczegółowe, powiązane z głównymi tematami, wychodzące promieniści z głównych gałęzi).
Mapa myśli jest tak szczegółowa, jak wymaga tego temat. Jednak, z uwagi na fakt, iż ludzki mózg w danej chwili potrafi zapamiętać średnio 7 (5-9) elementów, to liczba głównych gałęzi mapy nie powinna przekroczyć tych liczb.
Nieco szczegółów technicznych
Kartki, na których tworzone są mapy mogą być różnej wielkości w zależności od tego, jaki charakter ma dana mapa i jak bardzo skomplikowane jest dane zagadnienie. Mapy mogą być tworzone również na ekranie komputera, bowiem powstały już aplikacje do tworzenia map myśli (można też wykorzystać zwykłe programy graficzne).
Warto zaopatrzyć się również w pisaki bądź kolorowe kredki – w zależności od tego, czym dziecko bardziej lubi pisać i rysować (tworzenie mapy powinno być przecież przyjemnością). Ich kolory pobudza wyobraźnię i sprawią, że notatka dziecka będzie się wyróżniała spośród innych.
Tworzenie map opiera się na wykorzystaniu słów-kluczy, czyli skojarzeń związanych z danym tematem. To one pobudzą pamięć do odtworzenia treści mapy i naprowadzą na rozwiązanie. Takie słowo-klucz niesie ze sobą szeroki wachlarz skojarzeń, a dzięki ich wykorzystaniu można zaoszczędzić nieco przestrzeni na kartce, dziecko łatwiej dostrzeże powiązania pomiędzy myślami, zaś podczas tworzenia mapy zwiększy swoją koncentrację. Już sam proces wyboru odpowiedniego słowa sprawia bowiem, że zwiększa się prawdopodobieństwo zapamiętania głównych treści.
Niekiedy bywa tak, że dziecko nie może znaleźć właściwego słowa-klucza, natomiast w jego myślach pojawia się obraz. Może zatem przelać tę wizję na papier, bowiem obraz-klucz również może przywołać skojarzenia. Nie ma znaczenia brak talentu plastycznego, forma i kształt nie są tu najważniejsze, bo i tak sukces w zapamiętaniu jest gwarantowany. Dzieje się tak dlatego, że obrazy poruszają wyobraźnie, a połączone ze słowami integrują pracę obu półkul mózgowych, tworząc o wiele więcej nowych połączeń pomiędzy komórkami nerwowymi.
Korzyści ze stosowania map myśli
Początki pracy z mapami zapewne nie będą wolne od błędów, takich jak stosowanie zbyt długich tekstów zamiast słów-kluczy, zbyt dużo słów-kluczy bądź unikanie rysunków w obawie przed konfrontacją z brakiem talentu w tej materii (a szkoda, bo czasami „jeden obraz mówi więcej niż tysiąc słów”). Jednak, z biegiem czasu będzie coraz lepiej i nie tylko Twoja pociecha doceni wartość map myśli. Do najważniejszych korzyści z ich tworzenia można bowiem zaliczyć: oszczędność czasu, uporządkowanie własnych skojarzeń, synergię obu półkul mózgu oraz uzyskanie całościowego obrazu tematu.
Z biegiem czasu dziecko porzuci całkowicie metodę tworzenia tradycyjnych, czasochłonnych i zagmatwanych notatek, stawiając na łatwość tworzenia i zabawę, czyli na mapy myśli.
Warto zajrzeć:
T.Buzan: Mapy twoich mysli, Aha!, Łódź 2007 r.
M.Matuszewski, R.Lasko: Mapy myśli. Wszystko co robisz, zaczyna się od myśli”, HELION, Gliwice 2011 r.,
K.Żbikowska: Mapy myśli w biznesie, HELION, Gliwice 2012 r.,
Nowe zasady dotyczące cookies
Komentarze
Dodaj komentarz